Dit moet je weten over de loonnorm

Je las misschien in de pers dat de lonen de volgende twee jaar met 1,1 % mogen stijgen. Dat zou te wijten zijn aan de zogenaamde ‘loonnorm’. Maar wat moet je daarvan weten en wat betekent dat voor jou?

Vakbonden en werkgevers hebben zopas (26 februari 2019) een ontwerp van akkoord bereikt over een nieuwe loonnorm. Daardoor zouden de lonen dit jaar en volgend jaar met maximaal 1,1 % mogen stijgen boven de index. Maar wat betekent dat precies?

Wat is de loonnorm?

De loonnorm geeft aan wat de maximale marge is voor de loonkostenontwikkeling. Deze norm wordt om de twee jaar vastgelegd en geeft aan hoeveel de loonkosten in België maximaal mogen stijgen. De bedoeling van deze loonnorm is te vermijden dat de loonkosten sneller stijgen dan die in de buurlanden omdat daardoor de competitiviteit van onze economie daalt wat dan weer een negatieve invloed zou hebben op de werkgelegenheid.

De loonnorm wordt in principe vastgelegd via een interprofessioneel akkoord dat om de twee jaar tussen de sociale partners gesloten wordt. Dat gebeurt op basis van een rapport over de verwachte loonevolutie voor de komende twee jaren in onze buurlanden. Dit rapport wordt opgesteld door de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven.

Voor wie geldt de loonnorm?

De loonnorm is van toepassing op de werkgevers en werknemers uit de privésector. De naleving van de loonnorm wordt daarbij nagegaan op het niveau van de werkgever. Als een werkgever binnen zijn bedrijf de loonnorm niet naleeft (en de lonen meer laat stijgen dan wat de loonnorm aangeeft) dan riskeert hij een boete. Weet wel dat er een aantal uitzonderingen op die regel bestaan, bijvoorbeeld wanneer er gewerkt wordt met een bonussysteem.

Een werkgever die de lonen niet laat stijgen en de loonnorm niet haalt, riskeert integendeel geen boete. De loonnorm houdt dus geen verplichting in voor een werkgever om de lonen effectief met dat percentage te laten stijgen. Het geeft alleen maar een maximum aan. Wel kunnen er via CAO’s bijvoorbeeld op sectorniveau loonsverhogingen zijn die een werkgever moet naleven.

Krijg ook jij sowieso een opslag?

Het is niet omdat de loonnorm aangeeft dat de lonen met 1,1 % mogen stijgen dat jouw loon ook effectief met dat bedrag omhoog zal gaan. De loonnorm geeft dus jou als individuele werknemer niet zomaar een recht op een individuele loonsverhoging.

Jan Roodhooft, advocaat