Hoever mag je werkgever gaan met controles?

Mag je werkgever je controleren, bijvoorbeeld door middel van camera’s of software op je computer? Wij leggen ons oor te luister bij Miet Vanhegen, juridisch expert bij hr-dienstverlener Acerta.

Een Canadese vrouw moet haar ex-werkgever een schadevergoeding betalen voor ‘diefstal van tijd’ nadat software op haar computer – geïnstalleerd door haar voormalige werkgever – uitwees dat ze niet altijd aan het werk was tijdens de aangegeven uren. Kan dit ook bij ons? “In België kunnen controles ook voorvallen. De werkgever heeft het recht om controles uit te voeren, bijvoorbeeld op de arbeidstijd, maar dat recht is niet absoluut. Het recht op de privacy is hierbij heel belangrijk. Wettelijk gezien dient er dan aan drie voorwaarden voldaan te worden om controles te kunnen uitvoeren. Een constante monitoring van het doen en laten van de werknemer is sowieso uitgesloten”, vertelt Miet Vanhegen.

We zetten de basisprincipes even op een rijtje.

Legitimiteit

Het is belangrijk dat de werkgever een legitieme doelstelling heeft. Hij of zij moet dus kunnen aangeven waarom die wil controleren. Dat is vaak niet zo moeilijk, want een werkgever kan bijvoorbeeld aangeven dat hij of zij de ondernemingsbelangen wenst te beschermen.

Proportionaliteit

De controle moet een zo klein mogelijke inmenging hebben in de persoonlijke levenssfeer van de werknemer. Een camerabewaking mag bijvoorbeeld niet permanent op de werknemer gericht zijn. Om de proportionaliteit af te wegen is ook een dosis gezond verstand nodig.

Transparantie

Controle kan enkel na communicatie. De vakbond en/of de werknemer moet dus vooraf op de hoogte gebracht worden van de controles. Hoe dat juist dient te gebeuren, is wettelijk vastgelegd en hangt af van de manier van controleren. In het arbeidsreglement, de bedrijfspolicy of in de ondernemings-cao vind je dit terug.

“Wanneer tijdens een controle een overtreding van de werkgever vastgesteld wordt, bijvoorbeeld diefstal, kan dat leiden tot een waarschuwing of zelfs ontslag. Belangrijk daarbij is wel dat de controle correct uitgevoerd werd en dus voldoet aan de drie basisprincipes”, legt Miet uit.

En wat met thuiswerk? “Bij thuiswerk is het voor de werkgever nog een stukje moeilijker omdat de werknemer zich dan sowieso in een privécontext bevindt. De controlemogelijkheden hier zijn veel beperkter”, besluit de expert.

Mieke Vercruijsse